سلام دوستان
یکی از دغدغه های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری در فضای دانشگاهی و نخبگانی، مرجعیت علمی است. مرجعیت علمی به بیان ساده یعنی اینکه تمام افراد در سطح جهان، برای پژوهش های خود از دانش تولید شده در آن کشور استفاده نمایند. این موضوع باعث می شود تا مسیر تحقیقات در جهان به دست مرجعیت علمی رقم خورده و همه برای تایید کارهای خود ناگزیر به ارائه آن به شما باشند. در این مسیر چند دسته ابهام وجود دارد :
1 - اساس امکان تبدیل شدن به مرجعیت علمی
2 - الزامات تبدیل شدن به مرجعیت علمی
3 - کیفیت تبدیل شدن به مرجعیت علمی
در ادامه به ابعاد مختلف هر یک از مجموعه ابهامات فوق می پردازم
1 - اساس امکان تبدیل شدن به مرجعیت علمی ( آیا امروزه مرجعیت علمی برای یک کشور ممکن است ؟ )
برای فهم امکان ایجاد یک مرجعیت علمی، باید نیازمندی های آن را طرح کرده و برای مدعیان مختلف ارزیابی نمود. برخی از نیازمندی های مرجعیت علمی به شرح زیر است :
- داشتن سهم قابل توجهی در تولید دانش در سطح جهان : کشوری که بخواهد مرجعیت علمی داشته باشد، باید به اندازه کافی دانش تولید شده برای ارائه داشته باشد. زمانی می توان یک کشور را مرجعیت علمی برای یک موضوع خاص، و یا در تمام حوزه ها دانست که بتواند به تنهایی سهم زیادی از دانش موردنظر را توسعه داده باشد. البته این سهم زیاد، یک موضوع کیفی است و تعداد مقالات زیاد، اگر صرفا توسعه کورکورانه کارهای دیگران باشد، هیچ ارزشی برای مرجعیت علمی نیست.
- داشتن نظریات جدید و اختصاص ظرفیت زیاد به پژوهش در مرز دانش : بدین معنی که به اندازه کافی حرف های جدید برای ایجاد میل در پژوهشگران در سطح جهانی ایجاد کرده باشد. این موضوع همچنین به معنای اصالت در تحقیق و عدم وابستگی محض به تلاش سایر محققان می باشد.
- داشتن قابلیت تربیت نیروی انسانی وفادار به مکتب فکری مرجعیت علمی : منظور از این قابلیت، امکان توسعه مکتب علمی توسعه داده شده در میان کسانی است که از ظرفیت های این مرجعیت علمی استفاده می کنند.
- داشتن بسترهای کافی برای انتشار دانش در سطح جهانی : زمانی می توان جهانی شد که امکان دسترسی برای پژوهشگران در سطح جهان مهیا گردد. این بستر زمانی قابل حصول است که نشریات معتبر در سطح جهانی به اندازه کافی در کشور توسعه داده شده باشند و از تمام ظرفیت های روز نظیر شبکه جهانی و سایر ظرفیت ها استفاده شود. همچنین علاقه مندی برای برگزاری کنفرانس ها و همایش ها در کشور دارای مرجعیت علمی وجود داشته باشد و امکان استقبال از این رویداد علمی در سطح جهانی وجود داشته باشد.
2 - الزامات تبدیل شدن به مرجعیت علمی
قطعا در صورت داشتن ویژگی های ذکر شده در بالا امکان مرجعیت علمی به وجود می آید، اما چگونه می توان به این موقعیت دست یافت ؟
- داشتن مبانی فکری ریشه دار و حرکت آفرین : شاید برای دستیابی به مرجعیت علمی، نیاز به داشتن یک دین خاص نباشد، بلکه آنچه مورد نیاز است، یک جهان بینی جامع و انگیزه بخش می باشد. در کشور ما اسلام در صورتی که به درستی فهمیده شود و به درستی عمل شود، می تواند کارکردهای مورد نظر را داشته باشد.
- داشتن جرات علمی در ارائه نظریات جدید و شکافتن مرزهای دانش : قطعا داشتن نظریات جدید از الزامات مرجعیت علمی است، اما رسیدن به این موقعیت بدون جرات علمی ممکن نیست. این جرات نه تنها در ارائه دهنده نظریه، بلکه در مستمع و ارزیاب این نظریه نیز باید وجود داشته باشد.
- داشتن منابع مالی و انسانی کافی برای پژوهش
- داشتن ساختار مدیریت و اجرای متناسب با عظمت مرجعیت علمی : ساختاری قابلیت مدیریت مرجعیت علمی را دارد که در بهینه ترین وضعیت خود بوده و با بالاترین سرعت به ارائه خدمت به دانشمندان خود مشغول باشد.
- داشتن بسترهای انتشار دانش که به عنوان سازوکار ارزیابی عملکرد علمی نیز قابل استفاده باشد : قطعا یک مرجع علمی، هم استقلال در انتشار مفاهیم موردنظر خود دارد و هم قواعد و چارچوب هایی برای ارزیابی کارهای ارسال شده برای آن جهت ارزیابی و انتشار.
- داشتن اعتماد به نفس و باور به اینکه ما می توانیم، می خواهیم و باید به این موقعیت برسیم .
- وجود ارتباط بین دانش و فن آوری و نمایان بودن اثرات مرجعیت علمی در اجتماع : زمانی می توان مرجعیت علمی را دارای پشتوانه اجتماعی دانست که نتایج مرجعیت علمی به صورت محسوس در جامعه قابل لمس باشد. برقراری چنین ارتباطی نیازمند یک نعهد اجتماعی به هدف دستیابی به مرجعیت علمی می باشد.
3 - کیفیت تبدیل شدن به مرجعیت علمی
- ۹۳/۰۵/۰۸